آشنایی با چارقد و روسری ترکمنی:ایران یکی از کشور هایی می باشد که تنوع نژاد و قومی بسیاری دارد. اقوام لر، ترک، کرد، ترکمن و …در کشورمان حضور دارند و هر کدام از آنها لباس مخصوص، فرهنگ و زبان خاص خود را دارند. یکی از قوم هایی که در شما و شمال سرقی ایران حضور دارند مردمان ترکمن های عزیز هستند. مردم ترکمن در قدیم، مانند دیگر قوم ها پوشش خاص خود را داشتند اما به مرور زمان پوشش این مردمان تغییراتی ایجاد کرد.
روسری ترکمن یکی از لباس های این اقوام است که با گذشت زمان دچار تغییر شده اما از بین نرفته و تاکنون در بین خانوم های ترکمنی در حال استفاده است. اخیرا با تغییرات روسری ها استفاده از آن در تمام نقاط رایج شده است.
آشنایی با روسری ترکمنی و ویژگی های آنها :
در سالیان اخیر روسری ترکمنی در کانون توجه اغلب زنان ایرانی قرار گرفته است. این روسری که از آن به عنوان چارقد ترکمنی نیز یاد می کنند. روسری های نخی در قواره های بزرگ و با ریشه هایی در حاشیه با طرح های گل گلی در بازار ارائه می شوند. این روسری های سنتی زیبا پوشش زنان ترکمن است که با اقبال عمومی مواجه شده است و به عنوان مد پرطرفدار مورد استقبال سایر زنان ایرانی نیز قرار گرفته است.
از ویژگی های مهم این روسری ها می توان به نخی بودن آنها اشاره کرد که سبب می شود از روی سر لیز نخورد و همین موضوع این روسری های سنتی را به پر طرفدارترین روسری در بین خانم های در سنین مختلف تبدیل کرده است.
روسری های ترکمنی در ابعاد ۷۰،۹۰،۱۱۰،۱۵۰ در بازار وجود دارند این روسری ها گزینه های مناسبی برای فصل گرما مخصوصا تابستان می باشند. خنکی و سبک بودن آنها سبب می شود که موی سر عرق نکند و به گزینه ای ایده آل برای خانم های چادری تبدیل شود.
زنان ترکمن زمانی که قصد بیرون رفتن از خانه، عروسی یا میهمانی را دارند از چارقد استفاده می کنند چارقد یا همان روسری ترکمنی بسیار بزرگ و گران قیمت است. از ویژگی های این روسری ها می توان به طرح و نقش رنگ های متفاوت آنها اشاره کرد. که ریشه های کناری به نام پورچینک آنها را احاطه کرده است.
روسری ترکمن به چند دسته تقسیم می شوند :
امروزه پوشش سر زنان ترکمن به دو دسته یالیق و چارقد تقسیم می شود که در ادامه به ویژگی های هر کدام خواهیم پرداخت .
یالیق : این روسری های نازک از جنس حریر هستند و در خانه و عروسی مورد استفاده قرار می گیرند. معمولا رنگ آنها را با رنگ لباس ست می کنند.
چارقد : روسری ترکمنی یا چارقد از جنس پشم و ابریشم تولید می شوند و حاشیه های آنها ریشه های بلند پشمی دارند که همین امر سبب می شود لب های روسری تا و لول نخورد. طرح چارقد ها گل های زیبا و رنگارنگ است و بانوان ترکمن از این روسری ها بصورت لچکی سه گوش بر روی سرشان استفاده می نمایند.
قومیت‌های مختلف در ایران، هرکدوم پوشش خاص خودشون را دارن، و متناسب با فرهنگ و مکان جغرافیایی شون، سبک و حتی رنگ لباس‌ها متفاوت است. وجه اشتراک بین همه مدهای سنتی ایران، تنوع چشم نواز رنگ و شاد بودن آنها است. بخصوص درمورد پوشش خانم‌ها. پوشیدن این لباس‌ها، انسان را سر زنده نشون میده و تنوع رنگشون همه حواس را به سمت خودش جلب می کنه.
در بعضی از این قومیت‌ها پوشش سر با توجه به سن و یا مجرد و متأهل بودن، تفاوت داره. در مورد ترکمن‌ها این مساله صادق است. یعنی با توجه به وضعیت تأهل، نوع سربند یا حجاب سرشون فرق می کنه.
تفاوت چارقد و روسری چیست؟
اول بریم سراغ اینکه آیا اصلاً روسری و چارقد با هم فرق دارن؟ اگه دارن تفاوتشون چیه؟
به سرپوش‌های مربع شکل که معمولاً ابعاد بزرگی هم دارن، چارقد گفته میشه. این کلمه بیشتر در زبان‌ها و گویش‌های محلی استفاده میشه. روسری، در اصل به معنی پوشش سر هست، اما به مرور در زبان فارسی جایگزین کلمه چارقد شده و بیشتر از چارقد مورد استفاده قرار می گیره. پس روسری و چارقد تفاوتی باهم ندارن و یکی هستن.
اما چارقد، به طور اختصاصی برای روسری زنان ترکمن استفاده می شه. پارچه‌ای چهار گوش، با طراحی‌های خاص، و معمولاً در ابعاد ۱۴۰*۱۴۰ که برای سر کردن آنها را باید با تا کردن به شکل مثلث دربیاریم. جذابیت چارقد یا روسری ترکمن باعث شده مورد توجه خیلی زیادی بین همه خانم‌های ایرانی و نه فقط ترکمن‌ها قرار بگیره. بیشترین استفاده و خرید، از روسری ترکمن سفید و روسری ترکمن مشکی است،
طریقه شستشوی روسری ترکمن و نگهداری آن
برای شستشوی این روسری ها ترجیحا از آب سرد استفاده نمائید و آنها را با دست بشویید. رنگ این روسری ها تثبیت شده است و در اثر شستشو مانند برخی از محصولات تولید شده با چاپ روسری تغییر رنگ نمی دهد. اگر قصد اتو کردن این روسری ها دارید روی آنها پارچه ای مرطوب بندازید و پس از آن اقدام به اتوکشی نمائید.
چاپ روسری ترکمنی در ایران
در سال های گذشته نیاز بانوان ترکمن از کشور هند تامین می شد و در چند سال اخیر کشور های ترکیه و ایتالیا روسری ترکمنی را در بازار ایران به فروش می رساندند. اما چند وقتی هست که کارگاه های چاپ بالتیک در گنبد کاووس شروع به تولید و بومی سازی روسری ترکمنی را آغاز کردند. در حالی که تلاش این تولید کنندگان در جهت تبدیل شدن به قطب تولید روسری ترکمن و یالق اتفاق افتاده است اما بی برنامگی و عدم حمایت آنها را با چالش های جدی روبرو کرده است.
در حال حاضر هشت کارگاه چاپ بالتیک به چاپ روسری ترکمنی و یالق در شهر گنبد کاووس مشغول به فعالیت هستند تا بتوانند با استفاده از توان دست هنرمندان ترکمن نیاز بخشی از این قوم ایرانی را برطرف نمایند.
